116 111 - «Γραμμή στήριξης παιδιών και εφήβων»

Αθήνα: «Μη σηκώνεις μόνος σου το βάρος. Σήκωσε το ακουστικό σου. Η κλήση είναι δωρεάν από σταθερό, ή κινητό». Το μήνυμα είναι σαφές και απευθύνεται σε όλα τα παιδιά και τους εφήβους μέχρι 18 ετών που νοιώθουν ότι βρίσκονται σε αδιέξοδο και αναζητούν κάποιον, που θα μπορούσε να τους ακούσει και να τους βοηθήσει. Ο τηλεφωνικός αριθμός είναι εύκολος, το 116 111, και από την άλλη μεριά του τηλεφώνου, απαντά ένας από τους δέκα ειδικούς της Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (ΕΨΥΠΕ). Είναι η «Ευρωπαϊκή Γραμμή Στήριξης Παιδιών και Εφήβων», που απαντά με τον ίδιο αριθμό σε 14 χώρες της ΕΕ με στόχο να προσφέρει ψυχολογική υποστήριξη στους νέους. Εδώ και εννέα μήνες λειτουργεί και στην Ελλάδα μέσω της ΕΨΥΠΕ. «Ένας αριθμός μιλά με την καρδιά σου», είναι ο τίτλος του φυλλαδίου ενημέρωσης, που εξέδωσε η ΕΨΥΠΕ καλώντας τους νέους να ανοίξουν την καρδιά τους για ό,τι σκιάζει τη ζωή τους. «Για εμάς όλα τα προβλήματα, μικρά και μεγάλα, είναι το ίδιο σημαντικά. Μη διστάσεις, λοιπόν, να τηλεφωνήσεις αν έχεις ανησυχίες για το μέλλον σου, αν βρίσκεις δυσκολίες στη σχέση με τους γονείς, ή τους φίλους σου, αν αντιμετωπίζεις προβλήματα στην οικογένεια, όπως χωρισμός γονιών ή θάνατος αγαπημένου προσώπου, ή απλά νοιώθεις φοβισμένος». Με αυτά τα λόγια οι ειδικοί του συμβουλευτικού τηλεφωνικού κέντρου καλούν τα παιδιά και τους εφήβουν να μη σηκώνουν μόνοι τους το βάρος. «Μπορούμε να σε ακούσουμε. Ξέρουμε να σε βοηθήσουμε. Αν θέλεις τηλεφώνησε ανώνυμα. Για κάθε κλήση τηρούμε απόλυτη εχεμύθεια. Με ένα τηλεφώνημα έχεις δίπλα σου ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, ανθρώπους, που μπορούν να καταλάβουν καλύτερα από τον καθένα πώς νοιώθεις και γνωρίζουν πώς να σε καθοδηγήσουν προς τις καλύτερες δυνατές λύσεις». Το 116 111 λειτουργεί από τη Δευτέρα έως και την Παρασκευή από τις 14:30 έως τις 20:30 μ.μ. και το Σάββατο από τις 9:30 π.μ. έως τις 14:00 μ.μ.. Στους εννέα μήνες της λειτουργίες του απαντήθηκαν συνολικά 1.608 κλήσεις σε σύνολο περίπου διπλάσιων, που αποθαρρύνθηκαν από την αναμονή. Τα προβλήματα ψυχικής υγείας αποτελούν τον κυρίαρχο λόγο για τον οποίο καλούν οι έφηβοι (42%). Ακολουθούν με μικρότερα ποσοστά οι κλήσεις εφήβων, που αφορούν τις σχέσεις τους με γονείς και συνομηλίκους, ενώ μικρό, αλλά σημαντικό, είναι το ποσοστό των εφήβων, που καλούν για θέματα, τα οποία αφορούν τη σεξουαλικότητα τους (5%). Αλλα αιτήματα αφορούν την κακοποίηση, σωματική ή σεξουαλική, σε ποσοστό 4%, το διαζύγιο γονέων σε ποσοστό 3%, τις μαθησιακές δυσκολίες σε ποσοστό 3% αλλά και τον εκφοβισμό, που αναφέρεται ως κύριο αίτημα, σε ποσοστό 2%. Το μεγαλύτερο ποσοστό των καλούντων (87%) ήταν έφηβοι (12-18 ετών), ενώ 11% παιδιά (6-12 ετών). Έχει παρατηρηθεί ότι οι έφηβοι που καλούν συχνότερα στη γραμμή κυμαίνονται κυρίως από 15 έως 18 ετών με ποσοστό 57%. Το 53% ήταν κορίτσια. Το 39% ήταν από την Αθήνα. «Όταν ξεκίνησε η Γραμμή 116 111, γνωρίζαμε ότι θα ανταποκρινόμασταν στην ανάγκη κάποιων παιδιών και εφήβων. Νομίζω ότι κανείς μας δεν είχε πραγματικά καταλάβει ότι αυτή η ανάγκη για επικοινωνία, υποστήριξη, προστασία, ενημέρωση και κατανόηση θα ήταν τόσο άμεση και μεγάλη», είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια, υπεύθυνη της Συμβουλευτικής Τηλεφωνικής Υπηρεσίας της ΕΨΥΠΕ, Εύη Αθανασιαδου. «Η εμπειρία μας μέχρι τώρα δείχνει ότι πολλά παιδιά και έφηβοι που έχουν ανάγκη για άμεση ψυχιατρική ή ψυχολογική υποστήριξη δεν έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες, είτε λόγω ανυπαρξίας, είτε εξαιτίας ενός κοινωνικού στίγματος, που αποτρέπει τους ίδιους και τις οικογένειές τους να πάρουν βοήθεια», πρόσθεσε η ίδια επισημαίνοντας ότι το 116 111 σε αυτές τις περιπτώσεις λειτουργεί διπλά. Από τη μία ακούει, κατανοεί και υποστηρίζει, από την άλλη ενημερώνει για τις αναγκαίες παρεμβάσεις έτσι ώστε τα παιδιά και οι έφηβοι, όσο μακριά και αν βρίσκονται, να γνωρίζουν ότι μπορούν να λάβουν βοήθεια και να μην απομονώνονται. Ενδεικτικά, οι έφηβοι ρωτούν: «Τελευταία ανησυχώ για τις αλλαγές στο σώμα μου. Τι μου συμβαίνει; Είναι φυσιολογικό;», ή «Η φίλη μου είναι έγκυος και δεν ξέρουμε τι να κάνουμε.  Δεν μπορούμε να μιλήσουμε στους γονείς μας για αυτό ...ζούμε σε μικρή κοινωνία.». Πολλοί ρωτούν πώς να πλησιάσουν τους γονείς τους και να επικοινωνήσουν τα συναισθήματά τους: «Νιώθω πολύ θλιμένη ...οι γονείς μου τσακώνονται συνεχώς και ο πατέρας μου με απορρίπτει»,  «Στο σχολείο με κοροιδεύουν και με χτυπούν, με πήραν φωτογραφίες και με απειλούν ότι θα τις βάλουν στο διαδίκτυο. Τι να κάνω;». Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις παιδιά καλούν ακόμα και για να πουν ότι βρίσκονται πολλές ώρες μόνα τους στο σπίτι, με γονείς που εργάζονται πολύ και δεν ξέρουν σε ποιόν να μιλήσουν.  Αλλά συχνά καλούν και παιδιά που είναι θύματα σωματικής σεξουαλικής ή και συναισθηματικής κακοποίησης και δυσκολεύονται πολύ να μιλήσουν σε κάποιον γι αυτό, από φόβο. Η δουλειά στην Τηλεφωνική Συμβουλευτική Υπηρεσία δεν περιορίζεται στις κλήσεις. Παράλληλα, αναπτύσσονται δραστηριότητες για την προαγωγή της ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων με στόχο την ευαισθητοποίηση της κοινότητας. Το ενημερωτικό φυλλάδιο για το 116 111 και μία τριμηνιαία εφημερίδα διανέμονται σε όλα τα σχολεία της Αττικής, ενώ τα μέλη ομάδας ειδικών ψυχικής υγείας συνεργάζονται με πολλά από αυτά, τόσο σε επίπεδο ενημέρωσης για τη λειτουργία του 116 111, όσο και ευαισθητοποίησης γονέων, εκπαιδευτικών και εφήβων.  Έτσι, σε ανταπόκριση των αιτημάτων των σχολείων, διοργανώνονται και ομιλίες σε θέματα, που μπορεί να απασχολούν ιδιαίτερα παιδιά, γονείς ή και εκπαιδευτικούς. Παράλληλα, εκπαιδεύονται και εθελοντές (ειδικών ψυχικής υγείας) για την διεύρυνση της τηλεφωνικής συμβουλευτικής γραμμής. Σημειώνεται, πάντως, ότι τις τελευταίες δεκαετίες ο αριθμός των τηλεφωνικών συμβουλευτικών γραμμών παγκοσμίως για θέματα που αφορούν την ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων αυξάνεται διαρκώς. Τα 1.100 μέλη που απαριθμεί ο Παγκόσμιος Σύνδεσμος Τηλεφωνικών Γραμμών, δέχονται περίπου 22 εκατομ, τηλέφωνα ετησίως. Ανάμεσα σε αυτές τις Τηλεφωνικές Συμβουλευτικές Υπηρεσίες είναι και 120 γραμμές αποκλειστικά για παιδιά και εφήβους, που δέχονται περισσότερες από 11 εκατομ. κλήσεις ετησίως. ΠΗΓΗ : ΑΠΕ-ΜΠΕ